Het klinkt misschien onschuldig: iemand die snel een foto maakt in de trein of op straat. Maar zodra die foto stiekem genomen wordt, zonder toestemming en vaak met een seksueel doel, spreken we van een creepshot. Het woord komt uit het Engels creep betekent zoveel als engerd en de naam alleen al verraadt hoe bedreigend dit kan voelen.
Wat zijn creepshots?
Creepshots zijn stiekeme foto’s die zonder toestemming worden gemaakt, vaak in het openbaar, met een seksueel of vernederend doel. Deze beelden schenden de privacy en zijn in Nederland strafbaar. Slachtoffers ervaren ernstige psychologische en sociale gevolgen.
Anders dan bij gewone straatfotografie, waar de omgeving of een sfeer wordt vastgelegd, gaat het bij creepshots om intieme of vernederende beelden. Denk aan foto’s onder rokken, in zwembaden of op momenten waarop iemand zich juist onbespied waant. Het slachtoffer weet vaak niet eens dat er een foto is gemaakt, tot het beeld misschien op een online forum of social media opduikt.
Waarom zijn creepshots een probleem?
Om te begrijpen waarom creepshots zo schadelijk zijn, hoef je je alleen maar even in te leven in het slachtoffer. Stel je voor: je loopt nietsvermoedend naar school of werk en ineens ontdek je dat een foto van jou, gemaakt zonder dat je het wist, circuleert op internet. Het gevoel van veiligheid dat je dacht te hebben in het openbaar, brokkelt in één klap af.
Creepshots zijn een vorm van seksuele intimidatie. Ze reduceren mensen tot objecten, zonder rekening te houden met hun waardigheid of toestemming. Nog zorgwekkender is het effect op de samenleving: jongeren die zien dat dit soort foto’s massaal gedeeld worden, kunnen denken dat dit normaal is. Zo sluipt grensoverschrijdend gedrag, cyberpesten langzaam in ons dagelijks leven.
De juridische kant van creepshots
Gelukkig blijft dit gedrag niet onbestraft. In Nederland is het sinds 2020 expliciet strafbaar om stiekem intieme foto’s te maken en te verspreiden. Rechters hebben al meerdere keren stevige straffen opgelegd aan daders die in treinen of winkelcentra foto’s maakten van vrouwen.
Ook internationaal groeit de aandacht. In landen als Groot-Brittannië en Canada zijn specifieke wetten tegen voyeurisme en creepshots ingevoerd. Toch blijft handhaving een uitdaging, vooral omdat de beelden razendsnel gedeeld kunnen worden.
Gevolgen voor slachtoffers
De impact van creepshots gaat veel verder dan de foto zelf. Slachtoffers vertellen vaak dat ze zich nooit meer helemaal veilig voelen in openbare ruimtes. Het idee dat iemand ongemerkt naar hen kan kijken of een camera kan richten, zorgt voor constante alertheid.
Sommigen ontwikkelen zelfs angststoornissen of trekken zich terug uit sociale activiteiten. Voor jongeren kan dit betekenen dat ze minder naar school willen of niet meer deelnemen aan sportclubs. En dan is er nog de reputatieschade: een enkel beeld dat online rondgaat, kan jaren later nog opduiken.
Het internet vergeet niet, en dat maakt creepshots extra ingrijpend.
De rol van sociale media en internet
Sociale media spelen een grote rol in het probleem. Creepshots worden vaak gedeeld in besloten groepen of anonieme fora, waar honderden of zelfs duizenden mensen meekijken. Deze digitale platforms maken het eenvoudig om beelden te verspreiden en moeilijk om ze weer te verwijderen.
Bedrijven als Instagram, TikTok en Reddit hebben wel regels tegen dit soort content, maar handhaving blijft een kat-en-muisspel. Terwijl slachtoffers worstelen met schaamte en angst, gaat de verspreiding vaak razendsnel door.
Preventie: wat kunnen we doen?
De oplossing begint bij bewustwording. Jongeren moeten leren dat dit gedrag niet normaal en absoluut niet grappig is. Scholen spelen hierin een cruciale rol: door voorlichting te geven, door grenzen bespreekbaar te maken en door slachtoffers te ondersteunen.
Ook ouders kunnen veel betekenen door het onderwerp thuis aan te kaarten. Een open gesprek over sociale media, privacy en grenzen helpt jongeren om stevig in hun schoenen te staan. Vertrouwenspersonen op school en hulporganisaties zijn daarnaast belangrijke steunpunten voor wie ermee te maken krijgt.
Wat te doen als je slachtoffer bent?
Wie ontdekt dat er creepshots van hem of haar circuleren, moet weten dat er stappen gezet kunnen worden. Het is belangrijk om bewijs veilig te stellen door screenshots te maken, en vervolgens melding te doen bij politie of online platforms. In Nederland bestaan er ook meldpunten zoals Veiliginternetten.nl en Helpwanted.nl, waar slachtoffers advies en ondersteuning krijgen.
Daarnaast is het essentieel om hulp te zoeken, zowel psychologisch als juridisch. Slachtoffers hoeven dit niet alleen te dragen.
De rol van de maatschappij en overheid
Creepshots zijn geen probleem van individuen alleen. Het is een maatschappelijk vraagstuk dat vraagt om samenwerking tussen overheid, politie, scholen en online platforms. Campagnes, strengere regelgeving en beter toezicht zijn nodig om daders te ontmoedigen en slachtoffers te beschermen.
Samen tegen creepshots
Creepshots lijken misschien voor sommigen een onschuldige ‘grap’, maar de gevolgen zijn ernstig en blijvend. Het tast de privacy en veiligheid van mensen aan en draagt bij aan een cultuur waarin grenzen steeds verder vervagen.
Door voorlichting, wetgeving en samenwerking kunnen we een duidelijke boodschap afgeven: creepshots horen niet thuis in onze samenleving.
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Wat zijn creepshots precies?
Creepshots zijn stiekeme foto’s die zonder toestemming worden gemaakt, vaak met een seksueel of vernederend doel.
2. Zijn creepshots strafbaar in Nederland?
Ja, sinds 2020 vallen creepshots onder seksueel grensoverschrijdend gedrag en kunnen daders strafrechtelijk vervolgd worden.
3. Wat moet je doen als je slachtoffer bent?
Bewaar bewijs (screenshots), meld het bij de politie en neem contact op met hulporganisaties zoals Helpwanted.nl.
4. Hoe kan ik creepshots voorkomen?
Helemaal voorkomen kan niet, maar bewustwording, waakzaamheid en gesprekken over online veiligheid kunnen risico’s verminderen.
5. Welke rol spelen sociale media?
Platforms maken de verspreiding van creepshots eenvoudig, maar werken ook aan strengere regels om dit tegen te gaan.
6. Hoe kunnen scholen bijdragen aan preventie?
Door voorlichting te geven, vertrouwenspersonen beschikbaar te maken en open gesprekken over online gedrag te stimuleren.
