Wat is tunneling?

Tunneling is een ontwerpstrategie waarbij een app of website gebruikers stap voor stap door een vooraf bepaalde volgorde van acties leidt, vaak met beperkte keuzemogelijkheden om gewenst gedrag te sturen.

Wat is tunneling?

Tunneling is een gedragstechniek in digitale interfaces waarbij je als gebruiker een vooraf bepaalde route volgt, vaak zonder afleiding of alternatieve paden. Je krijgt telkens maar één keuze of actie aangeboden, zoals "volgende stap", "doorgaan", of "bevestigen". Het doel is om jou gecontroleerd naar een eindpunt te begeleiden zoals een aankoop, registratie of het accepteren van voorwaarden.

Het concept komt uit de gedragspsychologie en wordt toegepast in app-ontwerp, onboarding-processen en e-commerce.

Hoe werkt het?

Tunneling werkt volgens dit principe:

1. Beperk keuzes: je krijgt steeds maar één duidelijke optie (bijv. 'doorgaan')
2. Stapsgewijze flow: je doorloopt een vaste reeks schermen of stappen
3. Verberg alternatieven: andere opties zijn moeilijk bereikbaar of worden niet getoond
4. Gerichte beloning: pas aan het einde volgt de toegang, aankoop of bevestiging

Je blijft in de ‘tunnel’ tot het proces is afgerond — bijvoorbeeld het aanmaken van een account of afronden van een bestelling.

Waarvoor wordt het gebruikt?

Tunneling wordt ingezet om:

• Complexe processen behapbaar te maken
• Gebruikers snel tot actie te laten overgaan
• Verlies van aandacht of afhaken te voorkomen
• Keuzestress te minimaliseren
• Gedrag te sturen richting een specifiek doel (zoals conversie)

Toepasselijk bij:

• Onboarding van nieuwe gebruikers
• Bestelflows in webshops
• Registraties of enquêteprocessen
• Opt-in voor abonnementen of toestemming

Wat zijn de voordelen en nadelen?

Voordelen:

• Eenvoudige, duidelijke gebruikerservaring
• Hogere conversie en lagere afhaken
• Minder afleiding of verwarring
• Efficiënte begeleiding van gebruiker

Nadelen:

• Minder controle of keuzevrijheid voor gebruiker
• Kan sturend of manipulatief overkomen
• Alternatieven zijn moeilijk vindbaar
• Risico op ongewenste acties door druk of misleiding (dark patterns)

Welke vormen zijn er?

Stap-voor-stap onboarding: elke stap moet doorlopen worden

Gesloten checkout-processen: je kunt niet terug of wisselen van pagina

Verplichte toestemmingsflows: je kunt pas verder als je akkoord gaat

Formulieren zonder terugknop: keuze is definitief zonder makkelijk te corrigeren

Voorbeelden of toepassingen

Duolingo: je moet de introductieles afmaken voor je de app volledig kunt gebruiken.

E-commerce checkout: vaste volgorde: winkelmand > bezorgadres > betaling > bevestiging, zonder tussentijdse opties.

Installatie van apps: toestemming voor meldingen of locatie pas na het voltooien van de setup.

Online enquêtes: “Volgende” zonder dat je vorige antwoorden kunt aanpassen.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Is tunneling manipulatief?
Dat hangt af van de intentie. Het kan gebruikers helpen door eenvoud, maar ook misleiden als alternatieven bewust worden weggelaten.

Kan ik uit een tunnel stappen?
Soms wel (via ‘terug’ of sluiten), maar niet altijd — en dat is vaak bewust zo ontworpen.

Waarom gebruiken zoveel apps dit?
Omdat het effectief is in het sturen van gedrag en het verhogen van conversie of afronding van processen.