Wat is streamingverslaving?

Streamingverslaving is een moderne gedragsverslaving waarbij iemand overmatig veel tijd besteedt aan het kijken van online video’s. Dit kan gaan om films, series, livestreams of korte video’s. De gebruiker ervaart moeite om te stoppen, ook als het ten koste gaat van werk, slaap, studie of sociale contacten.

De term is sterk verbonden met binge-watching: het achter elkaar kijken van meerdere afleveringen of video’s zonder pauze. Dit gedrag kan ontspannend lijken, maar bij overmatig gebruik verandert het in een ongezonde gewoonte.

Hoe werkt het?

Streamingplatforms zijn ontworpen om je zo lang mogelijk te laten kijken. Ze maken gebruik van automatische afspeelfuncties, aanbevelingen en eindeloze content. Hierdoor blijft de kijker vaak hangen zonder dat hij bewust kiest om verder te kijken.

Bij elke nieuwe video of aflevering komt er een korte dopamineboost, waardoor je steeds weer een nieuwe "kick" wilt. Bij streamingverslaving wordt dit patroon dwangmatig en verliest men de controle over de tijdsbesteding.

Waarvoor wordt het gebruikt?

Mensen gebruiken streaming om:

• Te ontspannen na een drukke dag
• Te ontsnappen aan stress of verveling
• Mee te praten over populaire series of trends
• Tijd te doden, bijvoorbeeld voor het slapen

Bij verslaving wordt het gebruik een vluchtmechanisme en vervangt het echte sociale of productieve activiteiten.

Wat zijn de voordelen en nadelen?

Voordelen (bij normaal gebruik):

• Ontspanning en entertainment
• Toegang tot een breed aanbod van content
• Educatieve waarde (bijvoorbeeld documentaires)

Nadelen (bij verslaving):

• Slaapproblemen door laat kijken
• Afname van concentratie en motivatie
• Verwaarlozing van werk, studie of sociale contacten
• Gevoel van leegte of spijt na langdurig kijken

Welke soorten zijn er?

Er zijn verschillende vormen van streamingverslaving, afhankelijk van het platform en het type content:

• Serieverslaving (Netflix, Disney+): Dwangmatig binge-watchen van series.
• YouTube-verslaving: Urenlang doorklikken op aanbevolen video's.
• TikTok/shorts-verslaving: Scrollen door eindeloze korte video's.
• Livestream-verslaving (Twitch): Niet willen missen wat streamers live doen of zeggen.

Voorbeelden of toepassingen

Voorbeeld 1:
Een student blijft tot 3 uur 's nachts een serie kijken, ook al moet hij vroeg op, en voelt zich de volgende dag uitgeput.

Voorbeeld 2:
Iemand zegt telkens “nog één video”, maar kijkt uiteindelijk drie uur YouTube en komt niet toe aan zijn taken.

Veelgestelde vragen

Hoe weet ik of ik verslaafd ben aan streaming?
Als je moeite hebt om te stoppen met kijken, ondanks negatieve gevolgen, kan er sprake zijn van verslaving.

Wat helpt tegen streamingverslaving?
Zet autoplay uit, plan kijktijd bewust in, stel schermtijdlimieten in en zoek alternatieve ontspanning.

Is binge-watchen altijd slecht?
Nee, af en toe een serie doorkijken kan ontspannend zijn. Problematisch wordt het als het structureel je functioneren beïnvloedt.